Prof Shamsul: Ia bukan sekadar daftar pemilih bersih

Joseph Sipalan


Seorang ahli akademik kanan hari ini mengingatkan bahawa perubahan positif seperti proses pilihan raya yang bersih tidak akan bermakna jika ianya tidak disertai dengan satu sistem sokongan urustadbir.

Prof Shamsul Amri Baharuddin, pengarah Institut Kajian Etnik Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), membayangkan bahawa isunya bukanlah sangat mengenai menangani masalah yang ada sekarang, tetapi juga memikirkan masalah masa depan yang boleh dan tidak dapat dielak akan timbul ekoran penyelesaian yang dilaksanakan.

Setakat yang beliau tahu, tegasnya, negara masih mengamalkan demokrasi berperwakilan (representative democracy).

"Kita mempunyai wakil rakyat dan kita mengundi memilih mereka. Kita boleh mempunyai pilihan raya yang bersih, tetapi bolehkah kita jamin bahawa wakil rakyat akan mewakili kita, atau partinya?" soalnya kepada kira-kira 500 pelajar yang menghadiri sidang kemuncak pemimpin pelajar Malaysia di Kuala Lumpur.

Shamsul, yang merupakan salah seorang daripada empat ahli panel mengenai pilihan raya umum ke-13, menegaskan bahawa Malaysia juga terjebak dengan masalah lama dalam memisahkan kerajaan daripada politik.

Beliau mengakui bahawa ia adalah sukar untuk mengubah pemikiran - yang menurutnya menjadi sebab mengapa BN mahu rakyat supaya berterima kasih kepada mereka kerana "membawa pembangunan" dengan wang pembayar cukai tetapi menekankan bahawa perubahan adalah perlu.

Dengan mengambil contoh mentaliti "Perang Dingin" dalam cara
pihak berkuasa melaksanakan undang-undang, Shamsul berkata ia merupakan satu isu yang mempunyai implikasi yang jauh terhadap masyarakat Malaysia hari ini.

Katanya, ini merupakan isu yang amat serius disebabkan Perang Dingin, banyak undang-undang yang ada hari ini telah digubal pada zaman darurat.

Beliau berkata, kita telah melewati Perang Dingin dan apa yang perlu kita lakukan ialah mentakrif semula siapakah musuh kita, atau apakah sasaran kita.

Bagaimanapun, tegasnya, itu tidak pernah dilakukan.

Mengenai pilihan raya umum umum ke-13, Shamsul berkata pengundi semakin kecewa dengan kaedah lama urustadir atas-bawah yang digunakan, yang menurutnya, telah dikuatkuasakan sejak zaman darurat dalam tahun 1960-an.

Beliau berkata ini akan menjadi perkara utama di kalangan pengundi, ekoran semakin meningkatnya keperluan untuk menyatakan pandangan mereka.

Dengan itu, tambahnya, apa yang wujud ialah jurang antara apa yang mereka "fikir kita mahu dan apa yang kita mahu".

Katanya, ini merupakan situasi umumnya di seluruh negara, di mana apa yang kerajaan, parti pemerintah atau pihak berkuasa "fikir kita mahu, sebenarnya bukanlah apa yang kita mahu".

Ketua Pemuda Umno Khairy Jamaluddin pula mengakui risiko jika
mengenepikan pendapat umum - khususnya kesedaran yang semakin meningkat mengenai kebebasan awam.

Katanya, manakala dua pertiga daripada 222 kerusi Parlimen terletak di kawasan luar bandar, lebih 50 peratus pengundi berdaftar di negara ini tinggal di bandar dan ianya dijangka meningkat kepada 75 peratus menjelang tahun 2020.

Oleh itu, tegasnya, ia adalah satu kesilapan jika partinya tidak memperdulikan isu-isu ini dan menumpukan kepada isu-isu pembangunan dan kempen populis.

Naib presiden PKR, Nurul Izzah Anwar bagaimanapun menegaskan bahawa pemimpin politik perlu menyedari hakikat bahawa isu-isu asas masih kekal prominen, walaupun optimis dengan peningkatan penyertaan orang awam seperti yang dilihat pada perhimpunan BERSIH 2.0 pada 9 Julai.

Isu-isu global, katanya, seperti keadaan ekonomi yang semakin buruk akan memberi kesan kepada Malaysia, yang turut akan memberi kesan kepada keadaan kehidupan dan keadaan itu akan membawa kepada isu-isu lain.

Akhirnya, tegas beliau, pengundi akan melihat sama ada ia akan memberi kesan kepada mereka.

Bridget Welsh, seorang profesor bersekutu dalam bidang sains politik di Universiti Pengurusan Singapura pula percaya bahawa keputusan pemilihan yang akan datang, akan ditentukan oleh golongan atas pagar, yang beliau ganggarkan kira-kira 40 peratus daripada pengundi berdaftar.

Beliau berkata ia juga akan bergantung kepada trend mengundi di kalangan pengundi Melayu dan India dan juga trend di Sabah dan Sarawak - yang dianggap sebagai 'deposit tetap' BN.

Welsh juga menegaskan perlunya reformasi sistem pilihan raya,
yang menurutnya, tidak memberi peluang yang sama rata untuk pengundi berdaftar menjalankan hak-hak mereka.

"Terdapat masalah yang jelas dalam proses pilihan raya. Ianya bebas di mana anda boleh mengundi siapa yang anda mahu, tetapi ia tidak adil... ramai di dalam bilik ini tidak boleh mengundi kerana anda berada di luar negara, dan ini adalah salah," katanya kepada peserta sidang kemuncak.