Kebimbangan yang tinggi terhadap hutang Malaysia adalah benar. Tidak hairanlah bahawa ini akan diberikan penekanan utama dalam perdebatan awam untuk beberapa ketika, tidak kurang juga kerana masalah fiskal yang dihadapi oleh beberapa negara di seluruh dunia yang akan terus menjadi tajuk-tajuk utama.
Jadi, ia adalah tepat pada masanya jika KhairyJamaluddin mula memikirkan tanggungjawab fiskal (yang disiarkan dalam The Edge, keluaran 20 Februari) dan memandangkan Timbalan Menteri kewangan Awang Adek Hussin menegaskan bahawa tahap hutang kita adalah terkawal, (walaupun ia hanya 2% dari had limit hutang negara), lebih baik salah seorang daripada parti Pakatan Rakyat (PR) bertindak balas untuk melanjutkan perbincangan umum mengenai isu ini.
Kini, budaya perdebatan awam telah menerima satu rangsangan besar dan kita (Khairy dan saya) telah berjanji untuk terus menggalakkannya selepas perdebatan umum pertama kami di London pada bulan Januari. Saya akan mula dengan mengakui bahawa ada persamaan mengenai isu ini merentasi jurang politik.
Sebagai contoh, walaupun kita mungkin tidak menekan merasa panik pada masa ini, terdapat asas yang kukuh untuk mengambil langkah-langkah yang lebih fokus untuk mengubah laluan fiskal negara, tanpa ada kepastian jika Malaysia akan menghadapi masalah kewangan pada masa hadapan. Khairy dan saya juga bersetuju bahawa kebimbangan terhadap tahap hutang negara yang tinggi adalah benar dan para ahli politik begitu bodoh jika tidak mempedulikan. Pada dasarnya, yang paling penting ialah untuk mengurangkan pertikaian politik dalam perbincangan mengenai hutang awam kerana ia merupakan isu nasional yang merentasi kumpulan-kumpulan masyarakat yang berbeza.
Pandangan Khairy mengambil mengenai isu ini adalah jelas dan mudah. Pertama, kritikannya terhadap apa yang difikirkan jawatan dalam PR yang berkonflik berbanding dengan hutang negara. Dia berpendapat bahawa dasar-dasar negara yang dicadangkan PR akan menjadikan hutang negara naik mendadak walaupun mendesak secara vokal bahawa tahap hutang negara patut dikurangkan.
Kedua, dia berkata hutang Malaysia dan negara-negara lain yang sedang bergelut dalam kemelut hutang tahap yang tinggi kerajaan (seperti Greece) tidak sama kerana sebahagian besar hutang kerajaan berasal dari sumber dalam negeri.
Ketiga, dia percaya kos untuk membiayai hutang negara masih boleh diuruskan berbanding pendapatan negara.
(Sudah tentu, sebahagian besar pendapatnya adalah dalam bentuk kritikan terhadap PR dengan pengertian yang kurang pada dua yang lain)
Kurang pengetahuan terhadap pasaran kewangan
Kebimbangan terbesar saya apabila meneliti ruang beliau adalah kurangnya penghargaan jenis pasaran kewangan (termasuk sektor perbankan, pasaran ekuiti dan wang) yang mempunyai kesan ketara ke atas dasar dan langkah-langkah yang bertujuan untuk menguruskan tahap hutang negara. Malah, Khairy juga seolah-olah memberi tumpuan semata-mata atas "hutang negara" (mungkin pinjaman kerajaan), meninggalkan hutang isi rumah daripada perbincangan.
Saya lebih suka menangani isu itu secara holistik, melihat kesan gabungan pinjaman kerajaan dan hutang isi rumah (apa yang saya rujuk sebagai "hutang negara" bermula dari sini) kerana dinamik salah satu (atau kedua-duanya) akan menentukan kestabilan pasaran kewangan. Ia adalah kerana kebanyakan hutang kita adalah dari sumber tempatan dan jika keyakinan dalam pasaran kewangan yang telus terhakis dengan cepat, ini akan menyebabkan panik yang akan menjejaskan kestabilan ekonomi.
Kita seharusnya belajar daripada krisis Greece dalam merangka dasar ekonomi dan kewangan yang kukuh untuk negara. Dunia telah menyaksikan krisis ekonomi dan kewangan berturut-turut sejak 50 tahun yang lalu, masing-masing menyumbang kepada cara ekonomi global dan pasaran kewangan berkembang sejak beberapa tahun yang lalu. Ekonomi Malaysia yang kita usahakan pada hari ini adalah kesan daripada tindak balas dan dasar berjaga-jaga sebagai tindak balas kepada krisis ini, jadi kita perlu meluaskan ilmu kita melebihi Greece.
Jika kita perlu memahami bahaya program ekonomi populis, lihatlah pada Amerika Latin pada 1970-an dan 1980-an apabila ia telah mengalami krisis perbankan yang berselang-seli dengan hiper-inflasi. Jika kita perlu yakin bahawa walaupun ekonomi nampaknya stabil (dengan bajet yang seimbang, dasar pro-pertumbuhan yang besar dan pelaburan asing yang datang) dengan mengakibatkan mimpi ngeri ekonomi, kita hanya perlu mengkaji semula krisis Tequilla yang melanda Mexico pada tahun 1995.
Untuk mengetahui sepenuhnya apa kaitan hutang yang diambil oleh orang awam (yang tidak ada kena-mengena dengan hutang kerajaan) dengan kestabilan pasaran kewangan - yang boleh mengheret seluruh ekonomi ke dalam kemelesetan – ingatlah perkataan "subprima" dan gadai janji yang dialami oleh Amerika Syarikat pada tahun 2008.
Jika Khairy dan AwangAdekHussin telah sepenuhnya memahami persamaan dan keunikan krisis ini, saya pasti mereka akan menjadi lebih gusar terhadap tahap ini hutang awam yang tinggi di negara ini. Untuk memahami krisis dan pengalaman kita sendiri semasa krisis kewangan Asia 1998, kita harus memahami jalinan antara ekonomi kita dengan pasaran serantau, sentimen global dan mentaliti pemegang pasaran ertinya sedikit masalah kewangan boleh berjangkit kepada keseluruhan ekonomi dan dengan cepat boleh bertukar kepada krisis yang besar.
Tidak meyakinkan
Mari kita lihat keadaan kita secara objektif. Hutang kerajaan Persekutuan berjumlah RM456 bilion pada Suku ke- 4 2011 (statistik terkini yang diperoleh daripada Bank Negara Malaysia). Jika kita mengambil kira hutang yang dijamin oleh kerajaan persekutuan, pendedahan jumlah hutang kerajaan persekutuan mencecah RM573 bilion pada 2011 (bersamaan dengan 67% daripada KDNK).
Dengan sendirinya, kita boleh berhujah bahawa 67% daripada pendedahan hutang adalah membimbangkan. Terus terang, tidak ada penanda aras yang pasti tentang apa yang dimaksudkan dengan paras hutang yang selamat untuk sebuah negara tertentu. Tiada juga perbandingan yang sahih dapat dibuat terhadap negara-negara lain. Jadi, sesiapa yang berpendapat bahawa Malaysia berada dalam kedudukan yang lebih baik daripada, katakan Jepun (di peringkat hutang 67%), hanya membuat hujah retorik.
Kita harus melihat hutang kerajaan dan isi rumah keseluruhan kerana yang akan menjadi pengukur yang baik bagaimana tahap hutang awam akan memberi kesan kepada kestabilan ekonomi dan pasaran kewangan.
Pada suku ke 2 2011, nisbah hutang isi rumah -kepada-KDNK berjumlah 77.6%, mengikut Bank Negara Malaysia. Itu boleh diterjemahkan kepada RM662 bilion. Oleh itu, gabungan hutang negara (hutang kerajaan dan hutang isi rumah) kepada nisbah KDNK pada akhir tahun 2011 dengan mudahnya boleh melepasi aras143% dengan kebanyakkan daripada RM1.24 trilion hutang itu adalah dengan institusi kewangan tempatan.
Dalam hal ini, kita sudah agak keterlaluan kerana menjamin pinjaman daripada risiko pertukaran asing. Sementara pihak berkuasa kewangan terus meyakinkan kita bahawa asas-asas sektor perbankan kita amat kukuh, saya tidak akan terlalu yakin terhadap dakwaan itu kerana semua krisis kewangan dunia sebelumnya juga bermula oleh keyakinan yang kuat terhadap asas ekonomi dan kewangan yang kukuh.
Bayangkan keadaan yang terburuk buat Malaysia
Kebanyakan pendeposit bank-bank tempatan, badan-badan berkanun (contohnya KWSP, PERKESO dan Tabung Haji), agensi-agensi pelaburan dikawal kerajaan (sebagai PNB contoh) adalah rakyat Malaysia. Mereka meletakkan semua wang simpanan mereka dalam institusi-institusi ini, dengan penuh yakin bahawa semuanya dijamin oleh kerajaan.
Institusi-institusi ini, seterusnya, melanggan bon yang dikeluarkan kerajaan dan memberi pinjaman kepada kerajaan. Mereka juga membuat pelaburan dalam projek-projek negara di atas perintah kerajaan, ada yang tidak memberikan pulangan yang baik, beberapa lain rugi dengan teruk.
Gaji tidak naik manakala kos sara hidup terus meningkat. Ansuran rumah dan kereta yang dibuat kepada bank dan peratusan pendapatan isi rumah bersih semakin tinggi demi tahun, menjadikan duit poket rakyat biasa semakin berkurangan. Risiko muflis yang dihadapi oleh rakyat biasa juga meningkat akibat kelembapan ekonomi.
Pada masa yang sama, institusi kewangan tempatan terperangkap dalam penglibatan dalam projek-projek besar dan deposit mereka (yang diambil daripada orang ramai) terdedah kepada amalan biasa kerajaan. Daripada melabur dalam projek-projek yang menguntungkan, institusi-institusi ini kadang-kadang terpaksa meminjamkan wang simpanan pendeposit kepada kerajaan untuk membina perumahan awam, diuruskan oleh institusi yang baru ditubuhkan tanpa mempunyai pengalaman. Dari masa ke masa, tabiat pinjaman seperti ini, memerangkap dan merobohkan daya tahan institusi tempatan kepada kejutan ekonomi dalaman mahupun luaran.
Dan katakan bahawa satu hari, ada berita yang mengatakan terdapat lonjakan besar dalam kebankrapan dan pada masa yang sama pelbagai pengumuman kegagalan projek mega yang telah dibiayai dengan dana awam. Apa yang akan berlaku seterusnya? Bank-bank dan institusi tempatan akan dipaksa untuk menghapus kira pinjaman dan pelaburan mereka, yang akan menjadi petanda kejatuhan mereka.
Apa sahaja boleh berlaku
Dari sinilah, apa-apa pun boleh berlaku. Keadaan kelam kabut itu boleh menyebabkan kerajaan mencetak lebih banyak wang untuk meningkatkan kecairan dalam sektor kewangan, menyebabkan inflasi meningkat sehingga wang yang baru dicetak berubah menjadi mata wang lain, menjatuhkan nilai ringgit. Ini akan menimbulkan masalah lain - syarikat-syarikat Malaysia dengan pinjaman dalam mata wang asing akan mula menderita dan mereka akan mendapati sukar untuk membayar hutang mereka.
Bimbang tentang kesan yang terus meningkat akibat penurunan nilai ringgit, kerajaan akan memutuskan untuk menaikkan kadar faedah dan berharap bahawa ini akan menggalakkan wang untuk masuk dalam dan menstabilkan ringgit. Tetapi ini mungkin akan memberi kesan buruk kepada pertumbuhan kerana banyak syarikat akan menghadapi kesukaran membayar pinjaman mereka.
Sejauh mana kesan akibat daripada ini tidak akan habis. Sekali rakyat sudah dilanda panik, apa pun boleh berlaku.
Dan kita tidaklah jauh daripada keadaan panik ini, melihat nisbah hutang-kepada-KDNK negara iaitu 143%, walaupun sebahagian besar hutang itu daripada dalam negara. Apa yang saya cuba katakan di sini adalah bahawa pilihan terbuka kepada kerajaan, negara menghadapi krisis kewangan atau ekonomi yang disebabkan oleh negara yang banyak hutang berlebihan, berkemungkinan besar.
Menjauhkan politik daripada fakta kewangan
Hujah tersirat oleh Khairy yang kita akan mampu untuk menguruskan hutang kita kerana ia diperolehi dalam negara (mungkin dengan mencetak lebih banyak wang) tidak kuat. Malah, mentaliti itulah (percetakan pinjaman dan wang untuk membayar hutang) yang menjerumuskan Amerika Latin ke dekad kegawatan ekonomi dari 1960-an hingga 1980-an.
Oleh itu, tindakan yang paling bertanggungjawab pemimpin kerajaan adalah untuk memantau paras hutang negara dengan teliti dan menentukan satu sistem amaran awal supaya kemungkinan bencana fiskal boleh dielakkan sebelum terlambat.
Dalam konteks senario terburuk bagi Malaysia yang saya telah bentangkan, kita boleh mengelakkannya dengan bertanya soalan-soalan penting sekarang:
1) Adakah bank-bank tempatan dan institusi-institusi pinjaman terlalu banyak kepada memberi pinjaman kepada kerajaan dan melabur dalam projek-projek yang boleh menyebabkan mereka untuk rugi dalam pelaburan mereka?
2) Adakah kita selesa dengan hutang isi rumah untuk kereta yang tiada harga selepas beberapa tahun dan pasaran hartanah yang tidak menentu?
3) Bolehkah gaji kita menampung kos sara hidup yang semakin tinggi supaya rakyat boleh membayar hutang sekaligus memberi jaminan kepada sektor kewangan?
4) Adakah lagi kepercayaan dan keyakinan kepada urustadbir dan ketelusan kerajaan dalam menguruskan wang rakyat?
5) Adakah kemungkinan berlakunya keadaan panik?
Saya tinggalkan orang ramai untuk menjawab kelima-lima soalan ini kerana saya yakin jawapan akan mewajarkan kebimbangan kita terhadap apa yang kita bimbangkan iaitu paras hutang negara yang terlalu tinggi. Tanggungjawab kami kepada orang ramai adalah untuk menjadi telinga dan mata mereka supaya kita tidak perlu mengalami situasi panik.
As for Khairy’s criticisms of PR, I shall keep to my promise of not engaging in political bickering when discussing the issue I set out to analyse at the beginning of the article. It is too important a subject to point fingers at each other. We can always indulge in political banter in a different forum and platform.
Bagi kritikan Khairy pada PR, saya akan berjanji tidak terlibat dalam pertikaian politik apabila membincangkan isu yang sedang saya analisa pada awal artikel.Ia terlalu penting untuk menyalahkan antara satu sama lain. Kita sentiasa boleh berdebat hal-hal politik dalam forum dan platform yang lain.
Rafizi Ramli merupakan Pengarah Strategi Parti Keadilan Rakyat
Tiada ulasan:
Catat Ulasan